Varia Genealogica 2 (2018)

◄◄ poprzedni 1 (2017) ▀ metryka publikacji ▀ spis treści ▀ od redakcji ▀ errata ▀ następny 3 (2019) ►►

Przed Państwem kolejny tom Varia Genealogica. Poprzedni został bardzo życzliwie przyjęty przez czytelników. Dziękujemy za pochwały i konstruktywną krytykę. Przygotowując do druku drugą edycję czasopisma, staraliśmy się uwzględnić Państwa uwagi i spostrzeżenia.

Spora część tematyki Ogólnopolskich Konferencji Genealogicznych poświęcona jest wszelkiego rodzaju źródłom, do jakich może dotrzeć genealog, odtwarzając historię rodziny. Szczególnie pożądane są informacje dotyczące źródeł innych niż akta metrykalne. Zaspokoić te potrzeby pozwolą artykuły zawarte w I rozdziale tego wydania Varia Genealogica. Marcin Marynicz (prelekcja miała miejsce podczas 3. Ogólnopolskiej Konferencji Genealogicznej), wprowadza nas w świat akt notarialnych i pokazuje, jak na przykładzie umowy przedślubnej można odtworzyć całą gałąź rodu. Dr Piotr Szkutnik w swoim wystąpieniu przybliża czytelnikowi źródła pomocne w odtwarzaniu genealogii chłopskiej. Akta dziekańskie są skarbnicą wiedzy o życiu, stanie posiadania i zależnościach społecznych mieszkańców wsi. Natomiast czytając artykuł Dobrosławy Guci, przekonamy się, że warto sięgnąć po dokumenty takie jak lustracje i wizytacje wsi. To właśnie z nich dowiemy się, jak mogła wyglądać wieś naszych przodków i domy, w których mieszkali.

Wciąż jednak podstawowym źródłem informacji dla genealoga są akta metrykalne. Uwadze czytelników polecam zatem dwa artykuły. Pierwszy autorstwa dr. Dariusza Chyły dotyczy akt metrykalnych gmin ewangelicko-augsburskich, a drugi napisany przez dr Dorotę Lewandowską – akt zabużańskich. O tych ostatnich autorka pisała już w Varia Genealogica 1 (2017), ale w obecnej edycji dr Lewandowska pomaga nam uporządkować wiedzę o dostępności tych akt. Ten swoisty przewodnik, powinien stać się „niezbędnikiem” każdego genealoga, prowadzącego badania obejmujące tzw. Kresy.

Dla odtworzenia rodzinnej historii ważna jest także wiedza z zakresu obyczajowości, w której funkcjonowali nasi przodkowie. Tej wiedzy, okazuje się, możemy szukać nie tylko w opracowaniach etnografów i historyków. Z pomocą mogą przyjść tu architekci krajobrazu, co w interesujący i zapewne dla większości czytelników zaskakujący sposób, potwierdza Magdalena Dąbrowska. Jej wywód na temat tego, kogo można było pochować w miejscu zwanym „niebo”, a kogo w miejscu zwanym „piekło” i dlaczego pochówek pod rynną pozwala przejść z „piekła” do „nieba”, na zawsze zmieni nasze spojrzenie na architekturę cmentarzy. Natomiast dziewiętnastowieczną obyczajowość małżeńską oraz pozycję kobiety w ówczesnym systemie prawnym, poznamy zapoznając się z artykułem Joanny Lubierskiej. Instytucja sądów duchownych do spraw małżeńskich i wytworzone przez nią dokumenty, mogą być pomocne w naszych badaniach.

Ogólnopolskie Konferencje Genealogiczne w Brzegu są doskonałą okazją do zaprezentowania osiągnięć amatorskiego ruchu genealogów. Podczas 4. OKG swoimi dokonaniami podzielili się przedstawiciele Jamińskiego Zespołu Indeksacyjnego. Warto zapoznać się z artykułem opisującym pracę nad indeksacją parafii podlaskich. Inicjatywa JZI może być przykładem dla działań genealogów w innych regionach Polski.

Materiały pokonferencyjne zamyka bardzo interesujące wystąpienie Jacka Szumańskiego. Prelegent przenosi nas w świat starych fotografii, pokazując, jak wielką inspiracją mogą być one dla dalszych poszukiwań. Wraz z nim śledzimy losy członków rodziny Szumańskich, którzy dzięki zamieszczonym fotografiom nie są dla nas całkiem anonimowi. Wszak genealogia, to historia konkretnych osób, postaci, z którymi jesteśmy emocjonalnie związani.

Ten emocjonalny związek z przeszłością widoczny jest jeszcze bardziej w drugim rozdziale Varia Genealogica zatytułowanym My i genealogia. Autorami artykułów w tej części publikacji są w większości członkowie Opolskich Genealogów. W większości, ponieważ artykuł otwierający rozdział II, został napisany przez Małgorzatę Żywicką. Kaszubkę, która w środowisku genealogów znana jest jako autorka niezwykłej sagi rodzinnej Blewąsków. Na łamach naszego czasopisma zgodziła się opowiedzieć o tym, skąd wziął się pomysł na pisanie sagi i przypomnieć jej pierwszy odcinek.

Po raz kolejny, wraz z Jolantą Tacakiewicz-Lipińską, możemy prześledzić niezwykłe dzieje jej rodziny. Tym razem rzecz będzie o życiu poczmistrzów na terenie dawnej Galicji i o tym, ile problemów mogą sprawić nam zapiski pozostawione przez poprzednich rodzinnych historyków. Znalezione w szufladach notatki, sporządzone przez naszych antenatów, w niektórych przypadkach, mogą być impulsem do rozpoczęcia swojej przygody z genealogią. Tak było w przypadku Joanny Kolańskiej, która po odnalezieniu pamiętników swojej babci, postanowiła sprawdzić, kim naprawdę byli ludzie w nich opisani, jak żyli, co się z nimi działo. Tę ciekawość przeszłości podsycały odnajdywane w zakamarkach domostwa przedmioty i wieczorne opowieści babci, takie jak ta o Petroneli. Po latach Joanna Kolańska odtworzyła tę opowieść, pisząc pracę konkursową, która otrzymała wyróżnienie w XXIV Regionalnym Konkursie Literackim „Ze Śląskiem na ty”.

Na uwagę zasługuje także artykuł Żanny Staniszewskiej. To bardzo interesujące spojrzenie na zjawisko, z którym genealog może spotkać się w swojej pracy. Niejeden z nas ma wśród przodków: kolonistów, przesiedleńców czy repatriantów i problem „kryzysu przeszczepu korzeni” nie jest nam obcy. Autorka w ciekawy i przystępny sposób, na przykładzie Polskiego Narodowego Rejonu Marchlewski, wyjaśnia, na czym to zjawisko polega i jakie skutki ze sobą niesie.

Rozdział „My i genealogia” zawiera także artykuły z zakresu poradnictwa genealogicznego. Błażej Koska przybliży czytelnikowi problem odtworzenia życia na wsi wielkopolskiej na podstawie ksiąg stanu cywilnego. Czytając, jednocześnie zaznajamiamy się z historią rejestrów cywilnych na ziemiach polskich, co pozwoli, zwłaszcza młodym adeptom genealogii, usystematyzować wiedzę o jednych z podstawowych źródeł w naszej pracy. Drugi, to chyba najbardziej wyczekiwany artykuł – Maciej Róg odkryje przed nami tajniki opanowania chaosu w genealogii amatorskiej. Chociaż niejednemu wyda się to niemożliwe, to jednak warto zastanowić się, jak przygotować własną spuściznę genealogiczną na przeszukiwanie po wielu latach od jej zgromadzenia, przez nas samych i przez potomnych.

Trzeci rozdział poświęcamy pamięci naszej koleżanki, skarbnikowi Opolskich Genealogów i osobie bardzo zaangażowanej w organizację OKG – Teresie Kroczak.

Prelegentom 4. Ogólnopolskiej Konferencji Genealogicznej należą się podziękowania za ciekawe opracowanie tematów, za to, że jako organizatorzy nie usłyszeliśmy od nich słowa „nie”, mimo iż wystąpienia podczas konferencji nie wiążą się z żadną gratyfikacją finansową. Jako redaktor Varia Genealogica i prezes SOG, bardzo cieszy mnie fakt, że coraz chętniej członkowie Stowarzyszenia piszą artykuły i angażują się w prace nad powstawaniem kolejnych tomów wydawnictwa. Wszystkim Wam serdecznie dziękuję i mam nadzieję, że nasza wspólna praca nad Varia Genealogica 2 (2018) będzie doceniona przez czytelników.

Wszystkim życzę milej lektury.

W imieniu zespołu redakcyjnego,
Jolanta Ilnicka
prezes Stowarzyszenia Opolscy Genealodzy